35+ mẫu tranh khảm trai đẹp, sang trọng và ý nghĩa

Đối với những không gian kiến trúc mang tính cổ truyền hay các công trình đền chùa thì tranh khảm trai vẫn là một điểm nhấn trang trí không thể thiếu. Ngay cả khi tại thời điểm hiện tại, các tác phẩm tranh hiện đại đang dần như “chiếm sóng” rất nhiều, thế nhưng đối với các nghệ nhân, danh họa thì tranh khảm trai vẫn là một trong những dòng tranh mang tính nghệ thuật và đặc biệt là chúng chính là một phần văn hóa người Việt. Bởi vì thế mà những người chơi tranh, hiểu tranh thực sự sẽ luôn trân quý những giá trị đã được lưu truyền từ bao đời nay.

Lịch sử hình thành và phát triển của nghề khảm trai

Theo dòng lịch sử, tương truyền rằng nghệ thuật khảm trai đã được hình thành từ thế kỷ thứ 10 ở vùng đồng bằng Bắc Bộ với hai làng nghề nổi tiếng là làng Ninh Xá (huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định), và làng Chuôn Ngọ (xã Chuyên Mỹ, huyện Phú Xuyên, Hà Nội). Ban đầu nghề khảm trai này được dùng cho việc chế tạo các mẫu tủ gỗ đựng đồ chuyên được sử dụng cho vua chúa, giới quyền quý. Cho đến thế kỉ 13 – 14 vào thời nhà Trần, nghệ thuật khảm trai được phát triển một cách mạnh mẽ, không chỉ còn là từ gỗ đựng đồ mà ngay cả ở những vật dụng thông dụng như lược, gương soi, hộp đựng đồ trang sức,… cũng đều xuất hiện những chi tiết khảm trai.

Nghề thuật khảm trai ngày càng phát triển và được coi là những thước đo về giá trị nghệ thuật. Ngay cả cho đến thế kỷ 19 khi thực dân Pháp đến xâm lược nước ta cũng phải đánh giá cao về kỹ thuật khảm trai của nhân dân ta, thậm chí chúng còn đem các tác phẩm này về đất nước để trưng bày. Cho đến hiện nay, tại nhiều bảo tàng trưng bày các tác phẩm về nghề khảm trai vẫn còn được lưu giữ còn có niên đại khoảng 300 năm. Tính đến thời điểm này thì đồ khảm trai còn được lưu giữ từ trước kia trong các bảo tàng đa phần là từ triệu đại nhà Nguyễn ( thế kỷ 19 – đầu thế kỷ 20) với hai thể loại chính là đồ thờ và đồ dùng sinh hoạt.

Do quá trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước mà các làng nghề truyền thống đang dần bị thu hẹp lại bởi những giá trị về kinh tế được đặt lên trên hết, thậm chí nhiều làng không còn giữ được nghề gia truyền từ đời cha ông. Tuy nhiên ở đâu đó vẫn còn các nghệ nhân quyết tâm lưu giữ nghề khảm trai đầy giá trị nghệ thuật này. Vì đó không đơn thuần là một nghề truyền thống mà còn là một phần trong bản sắc văn hóa dân tộc.

Quy trình để tạo nên một bức tranh khảm trai

Tranh khảm trai cũng là một trong những tác phẩm được ra đời và phát triển song hành trong suốt lịch sử hình thành và nghề khảm trai của nước ta. Để có được một bức tranh khảm trai sinh động người nghệ nhân cần trải qua rất nhiều bước, chưa kể tất cả những bước ấy đều đòi hỏi kỹ thuật rất cao mà không phải bất kì ai cũng có thể làm được. Quy trình để tạo nên một bức tranh khảm trai hoàn trình sẽ được trải qua 6 bước liên tục như sau:

Bước 1: Vẽ mẫu tranh

Đây là bước mất nhiều thời gian nhất vì chúng sẽ quy định toàn bộ những đường nét xuất hiện trên tranh, rồi trên đến kích thước của khổ tranh sẽ là bao nhiêu, làm tranh khảm trai khổ lớn hay khổ nhỏ. Chưa kể đối với những bức tranh đặt theo nhu cầu của khách hàng sẽ cần phải điều chỉnh lại liên tục vì đôi khi khuôn vẽ chưa đúng với yêu cầu. Sự điều chỉnh này luôn là điều cần thiết, bởi việc vẽ mẫu tranh càng sát thực, càng chuẩn đến đâu thì các bước sau sẽ càng thuận lợi và nhanh chóng hoàn tất.

Bước 2: Chọn nguyên liệu

Tranh khảm trai không chỉ được làm từ một loại chất liệu duy nhất, điều này tạo nên tính đa dạng và giá trị nghệ thuật, giá trị kinh tế khác nhau cho dòng tranh trang trí này. Một bức tranh khảm trai hoàn thiện sẽ được tạo thành từ các loại chất liệu như sau: gỗ, ốc xà cừ, trai, cửu khổng…trong đó bức tranh nào được làm từ nhiều từ ốc xà cừ thì giá sẽ càng cao.

Bước 3: Cưa trai – đục gỗ – gắn trai

Sau khi đã lựa chọn được những chất liệu thích hợp các nghệ nhân sẽ cưa trai, đục gỗ theo đúng với bản vẽ mẫu từ đâu. Giai đoạn này đòi hỏi kỹ thuật rất cao, bởi mức độ chính xác khi cưa trai, đục gỗ sẽ là tiêu chí để đảm bảo chất lượng của một bức tranh khảm trai. Sau khi hoàn tất các chi tiết, các hình thù của trai và đục gỗ theo bản vẽ thì lúc này sẽ gắn các trai vào khuôn gỗ để tạo thành nội dụng có ý nghĩa cho tranh.

Bước 4: Mài khảm

Ốc xà cừ hay trai đều có bề mặt hơi sần sùi chữ không được nhẵn mịn chính vì thế mà sau khi gắn trai lên gỗ các nghệ nhân sẽ tiếp tục mài khảm để tạo độ nhẵn cho chất liệu. Hơn thế khi mài khảm, màu sắc của ốc xà cừ, trai cũng có sự thay đổi, nhờ sự thay đổi về màu sắc ấy sẽ giúp bức tranh trông đẹp hơn rất nhiều.

Bước 5: Tạo đường nét cho tranh

Dù là tranh khảm trai nhưng chúng được làm trên chất liệu gỗ nên chắc chắc nếu không tạo đường nét thì trông tổng thể sẽ rất thô và không thể hiện trọn vẹn được nội dung của tác phẩm. Việc tạo đường nét cho tranh khảm trai sẽ là kỹ thuật gọt để tạo điểm sáng – tối, nông – sâu thêm cho các đường nét, chi tiết.

Bước 6: Dùng bột đen sơn

Đây là bước cuối cùng trong quy trình làm tranh khảm tranh, sau khi hoàn tất cả 5 bước trên để bức tranh trở nên sinh động và ấn tượng hơn các nghệ nhân sẽ dùng bột đen để sơn tranh giúp các nét vẽ trở nên sắc nét hơn rất nhiều.

35+ mẫu tranh khảm trai đẹp, sang trọng và ý nghĩa

Tranh khảm trai tứ quý

Tranh khảm trai tứ quý là một trong những bức tranh mang ý nghĩa về phong thủy rất tốt nên chúng rất được các gia chủ yêu thích lựa chọn cho không gian gia đình hoặc văn phòng làm việc của mình. Đây là một bộ tranh trang trí gồm 4 bức độc lập vẽ cảnh sắc 4 mùa trong năm Xuân – Hạ – Thu – Đông. Trong đó bộ tranh tứ quý khảm trai không phải lúc nào cùng là Tùng – Cúc – Trúc – Mai mà sẽ là những loại hoa, loại cây đại diện cho 4 mùa như sau: Mùa xuân: hoa mai, hoa lan, hoa đào. Mùa hạ: hoa sen, hoa hồng, hoa lựu. Mùa thu: hoa cúc, hoa phù dung. Mùa đông: cây trúc, cây thông, cây tùng.

 

 

 

Tranh khảm trai đồng quê

 “Quê hương là chùm khế ngọt” bởi vì thế trong tâm thức của mỗi người dù đi xa cỡ nào, dù cuộc sống áp lực đến đâu thì vẫn luôn hướng về đồng quê – quê hương. Đó là những hình ảnh, là những kỷ niệm sẽ theo suốt cuộc đời của một người, giống như tình cảm sâu sắc mà chúng ta dành cho nơi chôn rau cắt rốn. Vậy nên những bức tranh khảm trai đồng quê luôn thể hiện được những cảnh sắc ấy, chúng mang tính hoàn niệm hơn cả bởi do chất liệu gỗ mà màu sắc của ốc xà cừ. Đặc biệt theo các chuyên gia phong thủy thì tranh khảm trai đồng quê thuộc hành mộc mang tính âm sẽ giúp cân bằng âm – dương trong một ngôi nhà rất tốt.

==>> Xem thêm: Tranh 4d là gì?

 

 

 

Tranh khảm trai vinh quy bái tổ

Sau khi đã đỗ đạt tân khoa tiến sĩ trong các cuộc thi do triều đình tổ chức, thì các vị tân khoa này sẽ vinh quy bái tổ, trở về nơi quê nhà để đến nhà thờ tổ của dòng họ và đình làng bái tạ tổ tiên, rồi về bái tạ thầy dạy và cha mẹ theo đúng truyền thống “công cha, nghĩa mẹ, ơn thầy” để có thể đỗ đạt như vậy. Đây chính là một trong những truyền thống vô cùng quý báu của dân ta trong các thời kì lịch sử các các triều đại. Bởi vì thế mà những bức tranh khảm trai vinh quy bái tổ mang ý nghĩa về công thành danh toạt, làm rạng ngời dòng họ, xóm làng. Nên hiện nay chúng được rất nhiều người lựa chọn để tranh trí không gian với mong ước công việc sẽ luôn được thăng tiến và thành công.

 

 

 

Tranh khảm trai chùa một cột

Chùa một cột là một trong những kiến trúc rất độc đáo của nước ta, bởi vì thế mà đây luôn là nguồn cảm hứng, là hình ảnh được sử dụng trong rất nhiều tác phẩm thậm chí được in ấn trên các vật phẩm lưu niệm dành cho khách du lịch đến nước ta. Trong đó tranh khảm trai chùa một cột được đánh giá rất cao về cả hình ảnh, nội dung cho đến giá trị nghệ thuật. Không chỉ lưu giữ hình ảnh của một kiến trúc độc đáo của quốc gia, mà các mẫu tranh khảm trai này còn thể hiện được hình ảnh về Phật giáo, giúp người thưởng tranh luôn có được một tâm trạng thư thái, nhẹ nhàng.

 

 

 

Tranh khảm trai mã đáo thành công

Chắc hẳn chúng ta đã không còn xa lạ với những bức tranh Mã đáo thành công, vì đây là một trong những bức tranh phong thủy được sử dụng rất nhiều từ nhà cửa, văn phòng làm việc cho đến cả những mặt bằng kinh doanh. Tranh khảm trai mãi đáo thành công chính là hình ảnh của 8 chú ngựa đang phi nước đại về trước. Trong đó số 8 trong triết học phương Đông sẽ là Phát, phát tài, phát lộc. Còn hình ảnh những chú ngựa đang phi nước đại về phía trước biểu thị cho ý trí vượt qua mọi khó khăn, gian nan, thử thách để tiến về đích đến của mình.

 

 

Dù trải qua những thăng trầm của lịch sử, của sự biến đổi về văn hóa nhưng dòng tranh khảm trai vẫn được lưu giữ cho đến tận ngày hôm nay. Vì chúng không đơn thuần chỉ là những bức tranh giúp tô điểm sắc màu cho cuộc sống, mà chúng chính xác là những hiện vật thể hiện cho một giá trị nghệ thuật của Việt Nam, là những dữ kiện lịch sử chuẩn xác nhất. Hy vọng sau 35+ bức tranh khảm trai đẹp, sang trọng và ý nghĩa trên đây đã phần nào truyền tải được những giá trị thuộc về văn hóa Việt.